HIZIR’IN SOFRA SERDİĞİ YER

Dünyanın her yerinde, hemen her kültürde Hızır bir kült olarak toplumların belleğinde yaşar. Fethiye Köyü de gönlünde Hızır’a bir yer ayırmış. Şu anda ilköğretim okulu olarak kullanılan binanın altındaki un değirmeninin yanında (eski su değirmeninin yolu) bir taş yığınının adı “Hızır’ın Sofra Serdiği Yer”dir. Fethiyeliler buraya değişik dilek ve adaklarla gidiyorlar.  Sıkıştıkça Hızır’dan dilekte bulunuyorlar. Ancak; bu taş yığını şimdi yok. Dağılmış. İkinci bir Hızır’ın Sofra Serdiği Yer ise Kazı Gölü’nün bir metre kuzeybatısında, yine bir taş yığınıdır. Hızır’ın Sofra Serdiği Yer’in üçüncüsü ise Üçtaşlar’dır.

Hızır’ın Sofra Serdiği yerlerin oluşumu köy halkından bazı kişilerin gördükleri düşlerden sonra oluşmuştur.^K

t-aligZ� si
�o���ndent:18.0pt;line-height: normal’>Kırklar Düşeği, Kırklar, Kırklar Meydanı, Kırklar Baba unvanları ile bilinen bu yer yakınında, eskiden mezra özelliği gösteren yerleşim yeri kalıntıları var. Sulucakolu Deresi, Kırklar Yolu’nun kesiştiği yerde. Yani Hacı Ahmet Öksüz’ün tarlasının bulunduğu yerde. Yerleşim yerlerinin izleri hâlâ duruyor. Kabaktepe’nin altında, Kuruçay’ın göründüğü yerde eskiden bir düşek var imiş. Kuruçay’dan Fethiye’ye su getirilirken yolu yapan dozerci uyarılara rağmen bu düşeği kazıyıp bir kenara atmış.

Elazığlı olan bu operatöre (2000 yılında olsa gerek)Ali Koç: “Burayı neden dağıttın? Sen de böyle olasın emi!” diye bağırır. Bu operatör ertesi gün Kırklar’daki şantiye çadırında ölü bulunur. Operatörün yağcısı da bundan yedi gün sonra ölmüştür. Kırklar Düşeği’nin altında bir su kaynağının etrafında eskiden kalma bir küme ev yerinin izleri var. Dut ağaçları ve çeşmenin olduğu yerde eskiden toplu cemler yapılırmış. Koç katımında kurbanlar burada kesilirmiş. Çevre Alevi köylerinden, mesela Karaca Köyü’nden de yağmur duası için buraya gelenler olurmuş. Köylüler burada birleşip yağmur duası ederlermiş. Alosun Tepe ile Kabaktepe arasındaki yol çizgisi üzerindeki düşek şimdi yok. Ali Koç bu düşeği yeniden toparlayacağını söylüyor. Operatörün dağıttığı mezardan çıkan ve iri yapılı bir insana ait olduğu belli olan kemikleri, kendi bildiği bir yere gömmüş. Düşekten kalan taş yığını ise yolun kenarında bir çukurda duruyor. Yalnız bu mezarın başı doğuda imiş. Bunun da bilinmesinde yarar var.

Kırklar’ın etrafı Kuştepesi, Eminlik, Kabaktepe, Sulucakolu Deresi, Alloşun Tepe ve Düğünlük Kayası, tabanda ise Kuruçay ile çevrili.

Kırklar Baba’nın cem yeri düşekten 300 m. aşağıda, Kuruçay tarafında bir boğazın içinde.

Kırklar, Kırklar’a duyulan sevgi var oldukça Fethiyeliler’in geçmişlerinin tanığı olarak yarınlara kalacak manevi bir değerdir. Söylenceye göre Kırklar bir gömlekte baş göstermişler.

Kırklar’ın söylencesi, mekânı ve vermek istediği ders anlaşılırsa Fethiye de, inanç da , başarı da , mutluluk da uzun soluklu olacaktır.

İran Azerbaycan’ında, Urmiye’de Aleviler’e Kırklar ya da Sofu adı verilir.

Kırklar Baba Fethiyeliler’e: “Gömleğiniz kırk, başınız biz olsun.” Diyormuş gibi geldi bana.

dır. <�_ 
��}�MsoNormal style=’text-align:justify;text-indent:18.0pt;line-height: normal’>Kaba Köyü günümüzde Giresun iline bağlıdır. Köyün yeni adı Gürköy’dür. Bu yörede yaşayan Çepni Mehemmet Bey’in ardılları arasında Yar Ali Beğ, Nur Ali Beğ, Piri Beğ adları da geçmektedir.

Kazlı obasında görüldüğü gibi Beğdililer ile iç içe olan Çepniler’den bir grup Fethiye’de Nur Ali adını yaşatmakta ancak Çepni kökenli olduklarını da bilmemektedirler.

Fethiye’deki makâm ona duyulan saygının bir ifadesi olarak oluşmuştur.

Nur Ali’nin adına başka kaynaklarda, başka bilgilerle de karşılaşıyoruz.

Tarihsel süreç içerisinde bir toplumun, bir kümenin içinden aynı adlı, ancak; farklı zamanlarda yaşamış, rolleri farklı insanlar çıkmıştır.

Nur Ali ile ilgili bilgi toplarken tüm Fethiyeliler ağız birliği etmişçesine onun hakkında tek kelime söz etmediler.

Adına bir makam yaptıkları kişi hakkında tek sözcük kullanmamalarını garipsedim ve bir anlam veremedim. Böyle olunca tarihsel süreç içerisinde bölge ile inanç bağı olması olası Nur Ali’yi yazmak zorunda kaldım. Bağ kurabileceğim bir o vardı.

Nur Ali ile ilgili yerel bir şey yazmamanın üzüntüsünü yaşarken imdadına Yukarı Tenci Köyü’nden Hasan Akşahin Dede yetişti. Nur Ali ile ilgili anlattıkları şöyle: “Nur Ali’nin Alaşıklar denilen aile ve Kekeç Abidinler’le akrabalık bağı vardır. Alaşıkların kızı olan Satı Karı kendi kızı ve annem olan Yeter Akşahin’e anlatmış. Bende annemden öyle duydum.”

Nur Ali 19.yüzyılın ortalarında doğmuş olsa gerek. Hasan Badrık’ta oturan sevimli bir yapısı olan, sevecen, iyilik sever, saf ve alabildiğine yoksul biri imiş. Çevresince sevilmesinin ana nedeni de komikliği imiş. Yaratıcılığı ile çevresini sürekli güldürmesini bilen bir insanmış. Bu özelliğinden dolayı Nur Ali’yi varlıklı aileler akşam sohbetlerine çağırır ödül alarak de kümbe, külleme gibi yiyecekler verirlermiş.

Battalgazi’ye odun götürmeye kararlı bir grup Nur Ali’ye yarın bizimle gel sana bir ip, bir eşek vereceğiz. Sende odun topla bizimle gel, yol boyu muhabbet ederiz, derler. Birkaç gün sonra yüklerle yola çıkılır. Pazar’da odunlar satılır. Dönülürken pazarda birisi  Nur Ali’ye inşaatım var. Üç gün burada kal bana çalış, sana üç kuruş vereceğim demiş. Eskiden tek başına yolculuk kısa bile olsa pek mümkün değilmiş. Nur Ali arkadaşları ile gitse üç kuruşu kaçıracak gitmese ayrı bir sorun. Hastalanma numarası yapıp arkadaşlarını aldatıp, kuruş kazanmak için kalmış. Söylenceye göre eşi Fatma Ana üç gün içinde Küraha geldiğinin köy yamacını kendine mekan etmiş, özlemle Nur Ali’sini beklemiş. Her gelene sormuş.

Battalgazi’ye gidenlere Nur Ali’ye söyleyin Fatma yolunu gözlüyor deyin demiş. Neticede Nur Ali Pazarda eşi Fatma’nın acı ile kendisini beklediğini öğrenip köye dönüyor. Köyde çok sevilen bu iki insanın buluştuğu yere o günden bugüne insanlar birer taş koyuyorlar. Nur Ali ile Fatma’nın sevgisinin bir düşeği oluyor burası…!Bugün de çocuksuz ailelerin umut düşeği olarak yaşıyorlar.

Nur Ali ile ilgili bilgileri kısaca özetledik sanırken karşımıza bir Nur Ali daha çıktı. Bu Nur Ali konusu daha ilginç. 1770’li yıllarda Kazakların yaşadığı bölgede “Kazakların küçük Cüz Hanı’nın adı da Nur Ali’dir.” Nur Ali ziyaret yerini diğer Nur Ali’ye göre yorumlamıştık. Türkmen-Alevi grupların çıkış yerindeki bu Nur Ali’den dolayı da bu isim Fethiye’ye taşınmış olabilir.^K

Ali AKSÜT