Bugün Ahmet Benim, Dünkü Ahmet Değil

Bugün Ahmet Benim, Dünkü Ahmet Değil

Adımız miskindir bizim,

Düşmanımız kindir bizim.

Biz kimseye kin tutmayız,

Kamu âlem birdir bize.

Üç başkanın geliş ve gidişini gördüm; şimdi sırada dördüncüsünü de göreceğim. Beş altı dönem muhtarlık kazananı ve kaybedeni de iyice hatırlıyorum. Kazanmanın ve kaybetmenin insan ruhu üzerinde ki sarsıcı etkisine az çok, bu deneyimlerim sonucu vakıfım.

Kazanmanın zafer naralarını, mükellef sofralarda, anason rahiyasına, mangal kokusunun yarenlik ettiği, şişe ve bardak tokuşturmaları, kaşık çatal ve tabak seslerinin  oluşturduğu armoni eşliğinde yükselen kahkahaları, “ben ben” diye böbürlenen nahoş kafalı kasıntıları da gördüm; kaybetmenin hüsranını, gönül kırıklığı ve matemine bulaşan gözyaşlarını da gördüm…

İnsanlık halleri bunlar. Demokrasi insanlar içindir, (bireysel)kayıp ve kazançlar ile insanlık, gelişimi üzerine bir taş daha koyar. Uzun vadede bu bir gelişmedir ve kazanan(kaybeden de)  sonuçta insandır.

Kayıplarda kırılmak, kazançlarda sevinmek insani, doğal bir tepkidir. fakat insanoğlu unutuyor yada uzun vadeli düşünemiyor. “Bu günün seçim kaybedeni, dünün seçim kazananı idi ve bugünün kazananı da yarının illaki seçim kaybedeni olacak.” Seçimle gelenin akıbeti bu! Bu boyutta hayata bakabildiğimiz oranda, muhatabımızın, kazananında kaybedeninde insan olduğunu görüp, tevazunun, alçak gönüllüğünün kapısını arayabileceğiz. Bu ise empati yeteneğimizle orantılı olarak dışa yansıyabilir.

Bugün Ahmet benim,

ama dünkü Ahmet değil. Der Mevlana.

Madem isimlerden başladık devam edelim. Mustafa Arapça seçilmiş ve seçkin, liderlik vasıflarına sahip, temizlenmiş /arınmış anlamına gelir. Aynı zamanda erkek ismidir. Mahmut isminin anlamı ok gibi doğru olan kimse, övgüye değer ya da övülmeye layık demektir. Muhammed isminin anlamı; 'Pek çok kere, tekrar tekrar övülmüş, methedilmiş.' demektir. Öte yandan güzel huylu, hoşgörülü de demektedir. Muhammed ismi Arapça kökenlidir. 

Ahmet, erdemli olduğu için övülmeyi hak eden, Tanrı'nın takdirini, insanların sevgisini kazanmış kişi demektir.  Mustafa, Arapçada "seçilmiş," “seçkin” demektir. Muhammed ile Mahmut, ikisi de yalnızca “övülmüş olmayı” ifade ettikleri halde Ahmet’te hem “övülme”, hem de “övme” anlamı vardır.

İnsan olarak hem “övülmeyi” hak etmek ve bu irtifayı muhafaza etmek, hem de hak edeni “övmek,” “seçkin” erdemlere sahip olmakla mümkündür. İşte bu sebeplerden dolayı Mevlana, bu gün Muhammet, Mustafa yada Mahmut benim dememiş, bu üç ismi “bir de cem eden” ismi kullanmış ve “Bugün Ahmet benim,” demiştir… Mevlana yalnızca “Bugün Ahmet benim, dememiş,” devamında “Dünkü Ahmet değil,”demiştir. Başka bir beytinde, “Dün dünde kaldı cancağızım, bugün yeni şeyler söylemek lazım,”demiştir. 

Adam kimdir sorusuna, tenzih ile yanıt vermek gerekirse, Adam, kadın değildir, Adam, çocuk değildir, Adam, barbar değildir, Adam deli değildir, Adam köle değildir… vb. diye devam eder. İnsanlık tarihinde izlenen merhalalerdir bunlar. Bunlar adam sayılmazlardı. Osmanlının son nüfus sayımında, yalnızca erkekler sayılıyor. Devamında, şu kadar kadın ve kız çocuğu, su kadar büyükbaş, bu kadar küçük baştan bahsediliyor. Bu da yetmez, bir kesim adam da adam sayılmıyordu. Kölelik var, 20.yy.’a kadar dünyada. Efendi ve köleler şeklinde bir sınıflandırma mevcuttu. Yani o çağın “Ahmedi,” dünyayı öyle görüyordu.  

Bugün kadın hakları, çocuk hakları genel olarak insan hakları… hatta hayvan haklarından bahseden bir diskur ve yasalaşmış uygulamalar var… “Bugün Ahmet benim, dünkü Ahmet değil” dediğimizde, yani “bugünkü Ahmet” insan ve hayvan haklarından bahseden ve onu savunan “Ahmet”tir. Yani, çağı ile senkronize olmuş ve olmakta olan bir “Ahmet olmalı, dünkü Ahmet değil.” 

İbnü’l-vakt, yani zamanın oğlu olmak. Zamanın adamı. Hem dün de, hem bugünde, hem de yarında muteber olanın-ikisi arasında yani arafta olmanın- adamı olmak. Yanardönerlik değil. Hem güncelin, hem kadimin. Kendisi bu vakitte; fakat bir ayağı atide, bir ayağı mazide. Yani kamillik mertebesi. Daha iyiyi, güzeli ve doğruyu arayış… 

Bu çerçeveden baktığımızda, seçimle kazanılan zafer değil, insanlığa hizmette öne geçme, talip olma, görev alma,  bu ideale gönül koyma, başarısıdır… Zafer düşmana karşı verilir. Çanakkale zaferi. Otuz Ağustos Zaferi gibi. Kamil insanın zaferi öfkesine karşı, hasedine, kinine, kibrine, tamahkarlığına, şehvetine, öc alma tutkusuna karşı ve nefsinden kaynaklanan her türlü şeytani arzularının bertaraf edilmesine yönelik verilen savaşın galibiyetidir. Yani “Ahmet olmaktır.” 

Yunusumuz ne der? “Bel gelmedim dava için. Benim işim sevi iledir.” Sevi, sevgi, bana olan sevgi, beni sevene sevgi değil yalnızca, sevgi -tüm- insana olan sevgi bağlamında bana olan sevgi ise anlamlıdır ve önemlidir. Hakikat mertebesi buna işaret eder.

Öyle ise benim hayrım, hasetim, günahım, sevabım… hangi şefkat, merhamet, hürmet, ödül ve ceza, terazisinde tartılacak ise, ötekininkini de “Ahmet” aynı terazide tartar. Yani, sonuçta insana layık gördüğü ile kendine ve ötekine layık gördüğü eştir.

Bizde bir deyiş vardır: “Kulun gönlüne ağır gelen, Hakk’ın gönlüne de ağır gelir; Kulun gönlüne hoş gelen, Hakk’ın gönlüne de hoş gelir,” diye.

Makamları ve mekanları yücelten - yada alçaltan- insandır. Hiç bir makam ve mevki kendi başına bir değer ifade etmez. Kadeh misali yani. İçine konulan zehir de olabilir. Değerli olan içine konulan badedir. Bade: İlâhî aşk, muhabbet ve hakikat. Yani gönülleri temizleyecek tek kevser…

Biz yola bir sâlik olarak çıkarız. “Ahmet olmak için.” Bir üstadın deyişi ile “yoldan çıkarak varan, yola girerek varmayan görülmemiştir.” Nasipte varsa “Ahmet’lik makamına” varırız. Bize düşen yola çıkmak ve yürümek.

Ahmet olmadan bu dünyadan göçene ne yazık.

A.Sevim

    09 Nisan 2024

Not: Bu gibi yazılarımla, kendi kendime bir çıta, asgari bir seviye oluşturmaya çalışıyorum. Öğrenmek; düşünmek ve zikretmek, yani anmak, düşündüğünü tekrar tekrar hatırlamak ile mümkün gözükmektedir. Bende, kendimce bunu yapmaya çalışıyorum.