Mer. Melek AKBABA'nın anısına verilen Lokma Tatlısı

B. Spinoza, İnsanın en temel güdüsü hayatta kalma güdüsüdür der. Bu A. Maslow'un ihtiyaçlar hiyerarşisi(piramidi)nde en alt ve temel ihtiyaç kategorisinde denk gelir. Güvenlik ve temel  fizyolojik ihtiyaçlar sıralaması oldukça iç içedir ve ben güvenlik duygusunun en temel güdü olduğunu düşünenlerdenim.

Yaşamda kalabilmek için en önce güvenlik ve temel fizyolojik ihtiyaçlar bir zorunluluktur. Bu iki temel ihtiyacı karşılama zorunluluğu insanlar arasında dayanışmayı zorunlu kılar. Psikiyatristler / Psikologlar insan kişiliği narsist bir çekirdekle oluşur derler. Önce ben demek, bencilliktir fakat, narsisizm bencillik tanımını da aşan bir kavramdır.

“Narsizm” kavramı aşağıda, birçok versiyonu olan şu efsaneden kaynaklanır.

Narkissos, Yunan mitolojisinde bir kahraman.

“Kendine âşık olanlara aldırmayıp, onları karşılıksız bırakan ve çok güzel bir peri kızı olan Ekho, bir gün avlanan bir avcı görür. Narkissos adındaki bu avcı çok yakışıklıdır. Ekho bu genç avcıya ilk görüşte âşık olur. Ancak Narkissos bu sevgiye karşılık vermeyerek, peri kızının yanından uzaklaşır. Ekho bu durum karşısında günden güne eriyerek, kara sevda ile içine kapanarak ölür. Bütün vücudundan arta kalan kemikleri kayalara, sesi ise bu kayalarda 'eko' dediğimiz yankılara dönüşür.

Olimpos dağında yaşayan tanrılar bu duruma çok kızar ve Narkissos'u cezalandırmaya karar verirler. Günlerden bir gün av izindeki Narkissos susamış ve bitkin bir şekilde bir nehir kenarına gelir. Buradan su içmek için eğildiğinde, sudan yansıyan kendi yüzü ve vücudunun güzelliğini görür. O da daha önce fark edemediği bu güzellik karşısında adeta büyülenir. Yerinden kalkamaz, kendine âşık olmuştur. O ana dek kimseyi sevmediği kadar, sevmiştir kendi görüntüsünü . O şekilde orada ne su içebilir, ne de yemek yiyebilir, aynı Ekho gibi Narkissos da günden güne erimeye başlar ve orada sadece kendini seyrederek ömrünü tüketir. Öldükten sonra da vücudu nergis çiçeklerine dönüşür.” Nergiz çiçeği, Narkisos’tan kaynaklanır.

Bencillikte, narsisizmde yararlıdır. Bu dozaj arttığında Narsistik Kişilik Bozukluğu isimli bir psikolojik hastalık oluşur. Bu kendine aşık olmaktır. Başkalarını sevememe, kendini aşırı beğenme, böbürlenme, kendini ayrıcalıklı biri görme, üstünlük duygusu,  empati yapamama, onları kendini sevmeleri için “seviyormuş gibi yaparak” kullanma, değerinin anlaşılamadığına inanma, iltifata, alkışa dolayısıyla övgüye büyük ihtiyaç duyma…  vb.

Bu sayıp dökmelerimizin, söyleyeceklerimiz ile ne alası var, gibi bir soru oluşmuştur bizde? En teme güdümüz “yaşamda kalabilmek” ise, bunun için en temel ihtiyaç “güvenlik duygusudur.” Bu duygunun karşılanabilmesi için en önemli gereksinim ise insanın ötekinden emin olması. Ötekinden kendisine zarar gelmeyeceğine güvenmesi gerek. Bu noktada insanlar aralarındaki tahhütlerde(söze ve yaşantılar ile verilen mesajda) tutarlılık ve sadakat gereklidir. Bu ise sadakat ve ahde vefayı zorunlu kılar.

Bu sadakat ve ahde vefa, benimle birlikte ötekilerinde bencil ve narsist ihtiyaçlarını tatmine yöneliktir. Bu sınırlarda kalmak kaydıyla bu güdünün tatmini zorunlu ve sağlıklıdır. Dolayısıyla insanidir.

Bana göre; yalana, dolana, her türlü hile karlığa kanışımızın arkasında böyle bir insani varoluşsal sebep var. İnsanoğlunu “aldatan ve aldan” varlık haline getiren de bu. Buna sanki “ölümüne” muhtacız. “Severmiş” rolü yapacağız ki, karşımızdan “sevgi ve değerlilik” alalalım; muhataplarda buna inanmaya teşneki hemen “sevilip sayıldığı” kanısına kapılırlar; cünkü bu ihtiyaç karşı konulamaz bir zorunluluktan kaynaklanır… Başka bir deyimle yalan söylememizin ve yalana inanmamızda aynı mekanızmadan kaynaklanır. (Aman dikkat! Her güler yüzü sevgi, dostluk, arkadaşlık olarak görmeyelim. Çok üzülebiliriz sonunda. Çünkü buna inanmaya zafiyetiyle yaratılmışız.)

“Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz…”  Bu ayna sözün değil, tribünlere oynanan oyunun, çalımın değil, hayatın hakikat aynasında gözüken yüzüdür. Bunu olaylar yaşanır, oyunlar oynanırken-sahteyi, hakikiyi- farketmek her adamın harcı değil; eğitilmiş zekaların marifeti ile ancak mümkündür bu.

Aristo: İnsan sosyal(toplumsal) bir varlıktır der. Toplum halinde güvenli bir şekilde yaşayabilmek için adil bir toplumsal düzen ve bu düzenin kurallarına itaat ve sadık bir uyum gereklidir. Bu güven ve sadakat bütün (anayasa, kanun, yönetmenlik… gelenek, görenek… gibi)üst toplumsal kurallara olduğu gibi, aile, dost, akraba ve arkadaşlar arasındaki ilişkilerin kuralları için bir zorunluluktur. Devlet yetkilileri der ya: “huzur ve güvenin” tesisi.

Bahsedilen (huzur ve güven tesisi için)bu kurallar, ilkeler ve hedeflerin tamamı insanlara mahsustur. İneklere, tavuklara, kedilere… değil. Demekki insana mahsustur güvenilir olmak, sözüne sadık olmak, yapıp yapamayacaklarından emin olunmak… Ve bunun ihtiyaçlısı, hatta muhtaçlısı olmak. Tekrar ediyorum: Kuşlara, balıklara, aslanlara… göre değil.

Emin abi, Rahmetli Melek AKBABA’nın anısına, hayrına Fethiyelere, taa Kayseriden gidiş dönüş 800 km yol kat ederek geldi ve  Belediye Aile Çay bahçesinde rahmetlinin köylülerine, dost ve akrabalarına lokma sundu. Rahmetlinin devri daim olsun. Emin abinin eline emeğine sağlık; bu insani yürekliliği, dostluğa, ahde vefa gösteren tutarlılığına karşılık naçizane teşekkürlerimi sunarım.

Not: Emin abiyi, rahmetlinin cenaze töreni dolayısıyla gelmiş olduğu Fethiye Cem Evi önünde birkaç dakikalık ayakta sohbetinin dışında tanımıyorum. Akbaba’ların aile dostu olarak bilirim. O kadar.Ben gördüğüm sonucu esas alarak yazdım.

Belki de bir şeyler yazmak için bahane arıyordum; buda bahane oldu.

Bu albümdeki kayısının görüntüsünü neden koydum? 

Kayısının bu sene fiyatı yüksek. Kurusunun kğ.70-80 tl diyorlar. Bende bu sene "reçellik" kayısı veren de çıkmayacak herhalda diye düşünüyordum. Seçim filan olsa, muhtar adayları getiriyordu. Daha seçimlere çok, diye ümitsizlenmiştim.

Böyle düşünürken kapıda bir araba durdu. Hüseyin abi(cüro) ve eşi Gülay... Şu kasayı boşaltın, başka yerlerede götürüyoruz. Çocuklara gönderecek olursanız haber edin, dediler. Hüseyin abi bunu beş on yıldır yapıyor. Bazande Muharrem Güler getiriyor.

Bu kayısıları görünce, hiçbir fiyatın dostluktan pahalı olmadığını yaşayarak gördüm. Kayısının fiyatı kaç olursa olsun, dosluklardan ucuzmuş. Yukarıdaki konu ile bağlantılı olduğu için bu satırları yazdım.

Yoksa bir kasa kayısı için güzelleme yazmadım. Hüseyin abiye teşekkür ederim.